بسم الله الرحمن الرحیم

موضوع تحقیق: إستمناء و عواقب آن                                                                                                                                                                                                                               مقدمه

هدف ما از ارائه ی این تحقیق این بوده است که جامعه را از این خطر آگاه سازیم و روش های مقابله با آن را برای مردم که جامعه را تشکیل می دهند متذکر سازیم .

این مشکل اکثراً در بین نوجوانان 12 ساله تا جوانان 22 بیشتر دیده می شود و این سن که عمدتاًدوره ی بلوغ است پس باید نوجوانان و جوانان را هرچه بیشتر با عواقب استمناء آگاه شوند .

ما از دیدن این مشکل در جامعه و دامنگیر شدن هرچه بیشتر جوانان و نوجوانان به آن احساس مسئولیت کرده ایم و به اراده ی این تحقیق پرداخته ایم .

 

سخنی درباره ی غرایز و تمایلات انسان

خداوند متعال بعد از آنکه بشر را آفرید به او هدفی عطا کرد و برای رسیدن به این هدف هدایتی فرستاد . سپس او را به عنوان نماینده اش در زمین قرار داد تا به عمران و آبادگی آن (با انجام وظایف و تسلط بر امیال و غرایز درونی) بپردازد . و این امر مستلزم آن است که نوع بشر ادامه یابد و انسان بتواند حیاتش را بر روی زمین استمرار بخشد و با کارهای کشاورزی ،صنعت ،معماری و تجارت و ... به حیاتش و عمران زمین بپردازد . اما انجام این کارها و به جای آوردن وظایف الهی نیاز به مجموعه غرایز و تمایلات در فطرت انسان را داراست . مثلاً گرسنگی میلی است در درون که انسان باید در بیرون به آن پاسخ بدهد و پاسخ آن خوردن غذا است و این امر برای حیات انسان لازم و ضروری است . یا میل جنسی که در ذات هر انسان وجود دارد و نیاز به پاسخ بیرونی دارد که دین اسلام برای پاسخ به این میل درونی ازدواج را قرار داده است و این امر برای تولید مثل انسان در زمین است .

اما انسان به دو طریق به این میل پاسخ می دهد .

1)    شرعی و مطابق دستورات خداوند و سنت پیامبر (ص)

گروهی این میل درونی را در حد معقول که با اصل فطرت و دستورات خداوند سازگاری دارد مهار و محدود می سازند و به طریق منطقی به تزکیه و هدایت آن اقدام می کنند . یعنی این میل را با ازدواج پاسخ می دهند .

خداوند در قران می فرماید :

وَالَّذِينَ هُمْ لِفُرُوجِهِمْ حَافِظُونَ ﴿5﴾إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ أوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ ﴿6﴾

و كسانى كه پاكدامنند (5)مگر در مورد همسرانشان يا كنيزانى كه به دست آورده‏اند كه در اين صورت بر آنان نكوهشى نيست                     آیه 5 و 6 سوره ی مومنون

2) غیر شرعی و مخالف با دستورات خداوند

گروهی دیگر این میل را با نادیده گرفتن مرز و سنورات الهی و بدون هیچ گونه چشم داشتی به دین پاسخ داده و از ازدواج امتناع می ورزند .

خداوند درباره این گروه می فرماید :

فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاء ذَلِكَ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ ﴿ سوره ی مومنون 7﴾             

پس هر كه فراتر از اين(ازدواج) جويد آنان از حد درگذرندگانند

منظور خدا از این آیه این است که تنها راه پاسخ به این میل ازدواج می باشد و هر کس از راههای دیکر به پاسخ این میل بپردازد و با این قانون خدا مخالفت کند خداوند او را مجازات سنگین خواهد کرد .

گروههای که از راه غیر شرعی و مخالف با دستورات خداوند به این میل پاسخ می دهند به سه دسته ی زیر تقسیم می شوند .

دسته اول:زناکاران،انجام اعمال جنسی با غیر هم جنس(نزدیکی با نامحرمان) خود را زنا می گویند و کسانی که این کار را انجام می دهند زناکار می گویند .

مجازات زنا در اسلام :

1ـ اگر فرد زنا کار مجرد باشد مجازات او 100 ضربه ی شلاق و یک سال تبعید می باشد

2ـ اگر فرد زناکار متاهل باشد مجازات او به دلیل خیانت به همسر و نادیده گرفتن حریم خداوند باید رجم شده تا بمیرد .

پیامبر اکرم (ص) می فرماید:کسانی که زنا می کنند در حین انجام این عمل ایمانی در دل ندارند. (اگر در آن هنگام بمیرند در قیامت جزء بی ایمانان و کافران محسوب می شوند).

دسته دوم :لواطان ، لواط از فعال گرفته شده است و ریشه ی آن لوط است و به زمان حضرت لوط (ع) برمی گردد و به معنای همجنس بازی (مرد با مرد و زن با زن) است ، پس لواط به معنای کسی است که بسیار هم جنس بازی می کند و در زمان حضرت لوط (ع) همه ی قومش حتی خانواده اش به جزء سه فرزند خود لواط بودند و هر کس به شهر آنها می رفت به زور با آن لواطی می کردند و به او می خندیدند و بعضی مهمانها به خانه حضرت لوط پناه می برند تا اینکه حضرت لوط از آنها خشمگین شده و به درگاه خداوند دعا کرده که ای خدا همه ی قوم من را دچار عذاب کن و خداوند قوم لوط و همسر حضرت لوط را به زیر خاک فرو برد . (برگرفته شده از آیات قران کریم)  

مجازات لواطی در اسلام :

پیامبر اکرم(ص) می فرماید : هر کسی را که دیدید که به سان قوم لوط با هم  همجنس بازی می کردند رجم کرده و بکشید .

دسته سوم : استمناء (که موضوع اصلی این تحقیق می باشد) این دسته که نه زناکار و نه لواط می باشند ، بلکه به صورت تصنعی یا غیر طبیعی این میل (میل جنسی) را پاسخ می دهند یعنی با دست یا هر وسیله ای دیکر به صورت تنها طلب منی می کنند و خود را ارضا می کنند .

 

شرح استمناء : استمناء کلمه ای عربی است بر وزن استفعال و به معنای طلب کردن چیزی و ریشه ی استمناء در اصل منی است پس استمناء به معنای طلب کردن منی به صورت تصنعی می باشد (با دست یا به هر صورتی دیگر) و متذکر شویم که منی به معنای راحتی و آسودگی است و در این کار راحتی دیده می شود .

و خدا در سوره ی اسراء می فرماید : وَ لاتَقرَبُوا الزّنِِا ... و به زنا نزدیک نشوید

پس در می یابیم که استمناء عمل نزدک شدن به زنا می باشد که زنا گناهی کبیره است ـ به قول بعضی از علماء استمناء گناهی کبیره است .

ـ به قول بعضی دیگر از علماء استمناء به دلیل تبعیت از هوا و هوس شرک می باشد .

قران می فرماید: لَئِنْ أَشْرَكْتَ لَيَحْبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ الْخَاسِرِينَ ﴿زمر ، 65﴾

اگر شرك ورزى حتما كردارت تباه و مسلما از زيانكاران خواهى شد.

ـ با توجه به قران و سنت این گناه جزو گناهان کبیره و در صورت توبه نکردن در قیامت جزو گروه زیانکاران خواهد بود .

موجبات دچار شدن به استمناء از نظر دین اسلام

1)  ضعیف بودن ایمان:

ایمان یعنی اینکه با فکر و اندیشه ی درست و کامل خدا را شناختن و بدون گفتن اما و اگر و بی چون و چرا اطاعت کردن از خداوند است ؛ کسی که خدا و فرستاده اش را دوست بدارد مطابق حدیث ایماندار واقعی است .

ایمان به دو دسته تقسیم می شود :

الف) ایمان ضعیف یا تقلیدی :

 ایمانی است که از روی تقلید و به صورت ارثی از والدین به فرزندان برسد و بدون هیچ فکر و اندیشه ای باشد ، همچنین ایمانی به درد نخورده و در مورد تردیداتی که در زمان حال وجود دارد پاسخگو نمی باشد . که این ایمان در مقابل وسوسه های شیطانی پایدار نبوده و باعث روی آوردن به گناه می شود و در میان جوانان شیطان از این راه هوس بیشتر نفوذ می کند و زمینه ی گناه را برای انسان فراهم می کند و انسان را به سوی استمناء و زنا و لواطی و ... می کشاند .

ب)ایمان کامل از روی اندیشه:

ایمانی که از روی اندیشه و تفکر در آیات قران و شریعت پیامبر اکرم که دین مبین اسلام می باشد، حاصل شود . مطابق آیات قران کریم و احادیث این نوع ایمان کاملترین نوع ایمان می باشد و هر کس این ایمان را دارا باشد در مقابل وسوسه ها ایمانی مقاوم و پایدار دارد و به وسوسه های شیطانی پاسخ منفی می دهد و هر لحظه خدا را در کنار خود احساس می کنند و این نوع انسان دارای کرامت می باشد .

2)دور بودن از اذکار خداوندی :

کسانی که از ذکر خداوند غافل می شوند یا از ذکر آن روی برمی گردانند به دامهای شیطان می افتند و دچار گناه می شوند . 

و قران می فرماید:

 وَمَن يَعْشُ عَن ذِكْرِ الرَّحْمَنِ نُقَيِّضْ لَهُ شَيْطَانًا فَهُوَ لَهُ قَرِينٌ ﴿زخرف ،36﴾

و هر كس از ياد [خداى] رحمان دل بگرداند بر او شيطانى مى‏گماريم تا براى وى دمسازى باشد

بر اساس آیه ی بالا کسی شیطان برای وی همدم باشد مطمئناً از دستورات شیطان پیروی خواهد کرد و به فحشاء و گناه روی می آورد و این گناه چه استمناء و چه زنا و چه گناه دیگری باشد .

3)نیندیشیدن در قران و ناآگاه بودن در آن:

مسلمانی که به برنامه ی زندگی و هدایتی که برایش فراهم شده است (قرآن) آگاه نباشد چگونه و به چه راهی زندگی اش را ادمه می دهد آیا راه غیر قران کج روی نیست؟ اگر هست پس چرا به قران مراجعه نمی کندو راه زندگی اش را پیدا نمی کند؟

چناچه گفتیم هر راهی غیر قران کج روی است و می دانیم کج روی گناه به دنبال دارد ، یعنی کسی که از قرآن آگاهی نداشته باشد چگونه می فهمد که استمناء حرام است و باید انجام ندهد .

4)تقوای کم و نترسیدن از خداوند:

مربوط می شود به درجه ی خداشناسی فرد و میزان پرهیزگاری او؛ یعنی کسانی که از خدا به میزان کمتری معرفت دارند نسبت به افراد باتقوا پرهیزگاری کمتری دارند و پرهیز آنها برای گناهان بسیار بزرگ است و به گناه کوچکتری مانند استمناء و پرهیز کردن از آن اهمیت نمی دهند .

خداوند می فرماید :

إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِندَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ ﴿حجرات ،13)

ارجمندترين شما نزد خدا پرهيزگارترين شماست بى‏ترديد خداوند داناى آگاه است

5)نداشتن احسان :

احسان به دو معنی است

الف) آنکه انسان در هر لحظه و با انجام هر کار و همیشه خدا را بالای سر خود احساس کند و آنکه همیشه طوری فکر کند که خدا بر اعمال او ناظر است .

ب)به معنی خوبیها و نیکی های بسیار ؛

حال با توجه به این دو تعریف کسی که خدا را بالای سر خود نبیند و یا فکر نکند که خدا او را می بیند مطمئناً دچار غفلت می شود و علی الخصوص گناهانی که در تنهای (استمناء) انجام می شود روی می آورد .

6)دور بودن از عبادات و سنات الهی و رفتن مسجد :

اگر در احادیث بنگریم در می یابیم که یکی از راه های شیطان برای روی آوردن انسان به فحشاء دور کردن خود انسان از سنات بزرگ و عبادات و فرایض است یعنی اینکه اگر نماز نخوانی در انتظار فحشاء باش و هیچ عمل پیامبر اکرم (ص) بیهوده نبوده است ، یعنی اگر سنات واجب نیست انجامشان بدهیم،به درد دور شدن از گناه ، وصال و رسیدن به قرب الهی و رضوان او می خورند .

7)نامحرمان:

خندیدن ،صحبت کردن با نامحرمان و تماس پوست بدن آنها (مثلاً دست به دست) ایجاد هوس می کند و این هوس های جمع شده و نیاز به تخلیه یا ارضا دارند و برای ارضا کردن آن ، جوانان استمناء را بهترین راه می دانند .      

 پیامبر اکرم (ص) می فرماید :

(( از دل بستن به دنیا و مکر زنان پرهیزگاری کنید )) یعنی زنان می توانند شما را به انجام کارهای فاحش بکشانند و دوباره پیامبر (ص) می فرماید : ((فرو بردن یک میخ در پوست سر و کندن پوست سر با آن بهتر است از تماس پوست با پوست نامحرمان))

8)نظر کردن به نامحرمان :

کسی به نامحرمان نظر کند هوسی در او ایجاد می شود که این هوس نیاز به تخلیه از دو راه زنا و استمناء دارد که هر دوی آنها کاری فحشاء هستند .

پیامبر اکرم (ص) می فرماید :

((نگاه به نامحرم مانند تیری است که از جانب شیطان به سوی هدف ،که قلب انسان نظرکر است پرتاب می شود ؛ کسانی که خود را از نظر دور کنند ، ایمان محکم خواهند داشت))

9)گوش دادن به حرفهای هوس انگیز و نگاه کردن به فیلم ها و عکسهای مبتذل:

این کارها چون هوس انگیزند چنانچه گفته شد نیاز به تخلیه هوس یا همان ارضا دارند پس انسان را به انجام دادن عمل فاحش استمناء و حتی زنا می کشانند .

10)تنها ماندن و فکرهای هوس انگیز و تبعیت از نفس اماره(هوا وهوس) :

اگر کسی که ایمانش ضعیف و در جایی تنها باشد شیطان او را به فکرهای هوس انگیز دچار کرده و او را مجبور به انجام عمل استمناء می کند .

پیامبر می فرماید:

((ایمان هیچ کدام از شما کامل نمی شود مگر اینکه هوا و هوس خود را مطابق انچه نکند که من آورده ام ))

موجبات دچار شدن به استمناء از نظر علمی

1)  عدم توجه والدین به فرزندان :

یعنی رها گذاشتن فرزندان توسط خانواده باعث می شود که آنها بدون آگاهی از عواقب استمناء ،آن را انجام دهند ، که بعدها وقتی اراده یشان را از دست دادند می فهمند که ضررهای استمناء بسیار است .

2)زیاد روی محبت والدین و افراط مهرورزی مادران به فرزندان :

وقتی مادران به کودکان محبت می ورزند در اثر محبت زیاد با آلت تناسلی آنها بازی      می کنند و این کودک از این کار احساس راحتی می کند و محققان می گویند که این کودک به تدریج خود درصدد راحتی خود با آلت تناسلی و در نهایت یادگرفتن عمل استمناء برمی آید .

3)جامعه و افرادی که نوجوان با آنان دوستی می گیرد :

وقتی که انسان با کسی دوستی می بندد که از خودش نادان تر و فاسدتر باشد آن دوست او را به استمناء وامی دارد و اکثر کسانی که به این گناه دچار شده اند اقرار کرده اند که از راه دوستان ناباب به این گناه دچار شده اند .

قران کریم می فرماید :

يَا وَيْلَتَى لَيْتَنِي لَمْ أَتَّخِذْ فُلَانًا خَلِيلًا  لَقَدْ أَضَلَّنِي عَنِ الذِّكْرِ بَعْدَ إِذْ جَاءنِي

 

 

 

وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِلْإِنسَانِ خَذُولًا ﴿فرقان28 و29 )

اى واى كاش فلانى را دوست [خود] نگرفته بودم  او [بود كه] مرا به گمراهى كشانيد پس از آنكه قرآن به من رسيده بود و شيطان همواره فروگذارنده انسان است

4)دانشگاهها و مدارس :

دانشگاههای که درآن دختران و پسران کنار هم می نشینند یا برای دختران معلم مرد و برای پسران معلم زن وجود دارد در جوانان ایجاد هوس می کند .

5)بازارها و ولگردیها :

کسانی که به بازارها می روند یا مزاحم دختران می شوند یا نظر می کنند یا اینکه به عکس مبتذلی نگاه می کنند یا با دوستانشان به کارهای دیگر ی می پردازند (کارهای بد).

پیامبر اکرم می فرماید:

((بدترین و کثیفترین مکانها از نظر اخلاقی بازارها هستند )) .


 

راههای ترک استمناء از نظر علمی

1)    دوری و اجتناب از هر گونه تحریکات جنسی مانند فیلم ،عکس ،مجله ، کتاب،روزنامه ، موسیقی و ترانه های هوس انگیز  

2)    کنترل کامل فرزندان توسط والدین

3)    پر کردن وقت خود و دوری از بیکاری

4)    پرهیز مطلق از تنها ماندن در یک جا و مکان

5)    نپوشیدن لباسهای تنگ و چسپناک

6)    با پوشیدن یک شلوارک به حمام رفتن

7)    با آب سرد دوش گرفتن

8)    زیر آب از صابون استفاده نکردن

9)    دست نزدن به آلت تناسلی در هنگام حمام کردن

10)     پناه بردن از شر شیطان به خدا در هنگام وارد شدن به حمام و دستشویی

11)     ورزش کردن و جنب و جوش داشتن

12)     زیاد شدن موی مرد (محاسن و سر)از هوس می کاهد

 

راههای ترک استمناء از دین اسلام

1)  تلاوت قرآن و تفکر درآیات آن :

این قرآن است که درباره ی خودش می گوید : (( این قرآن هدایت است برای مومنین ))

ـ قرآن به ما می آموزد که راه راست را چگونه پیدا کنیم و چگونه زندگی کنیم و حلال و حرام چیست؟

ـ قران می فرماید :

إِنَّ هَذَا الْقُرْآنَ يِهْدِي لِلَّتِي هِيَ أَقْوَمُ وَيُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا كَبِيرًا ﴿الاسراء 9﴾

قطعا اين قرآن به [آيينى] كه خود پايدارتر است راه مى‏نمايد و به آن مؤمنانى كه كارهاى شايسته مى‏كنند مژده مى‏دهد كه پاداشى بزرگ برايشان خواهد بود

الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي أَنزَلَ عَلَى عَبْدِهِ الْكِتَابَ وَلَمْ يَجْعَل لَّهُ عِوَجَا قَيِّمًا لِّيُنذِرَ بَأْسًا شَدِيدًا مِن لَّدُنْهُ وَيُبَشِّرَ الْمُؤْمِنِينَ الَّذِينَ يَعْمَلُونَ الصَّالِحَاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْرًا حَسَنًا ﴿کهف 1 و 2﴾

ستايش خدايى را كه اين كتاب [آسمانى] را بر بنده خود فرو فرستاد و هيچ گونه كژى در آن ننهاد .[كتابى] راست و درست تا [گناهكاران را] از جانب خود به عذابى سخت بيم دهد و مؤمنانى را كه كارهاى شايسته مى‏كنند نويد بخشد كه براى آنان پاداشى نيكوست .

ذَلِكَ الْكِتَابُ لاَ رَيْبَ فِيهِ هُدًى لِّلْمُتَّقِينَ ﴿بقره 2﴾

اين است كتابى كه در [حقانيت] آن هيچ ترديدى نيست [و] مايه هدايت تقواپيشگان است .

و آیاتی دیگر از قران مجید .

2)به جای آوردن ذکرهای خداوندی:

اذکاری که در طول شبانه روز وجود دارد و سنت هم هستند ، خداوند وعده داده است که اگر انسان آن را با درک معانی و از ته قلب بجای آورد تاحد زیادی از گزند شیطان محفوظ می شود ، مانند سوره های معوذات (ناس ،فلق و توحید) و دعاهای دیگر یا افضل اذکار و ذکر لااله الا الله ،سبحان الله و بحمده و ... .

3)روی آوردن به عبادات و فریضه ها مانند نماز:

هر کس به عبادت روی آورد مطابق آن فرموده ی پیامبر که می فرماید : ((اگر یک وجب به خدا نزدیک شوید خدا یک متر به شما نزدیک خواهد شدو ...)) از شر شیطان محفوظ خواهی شد . قران می فرماید :

((اِنَ الصلاۀ تنهی عن الفحشاء و المنکر )) قطعاً نماز (انسان را) از گناه و فحشا باز می دارد .

و اما کسانی که می گویند که ما نماز هم می خوانیم ولی باز گناه می کنیم چرا ؟ در جواب باید گفت نماز شما از ته قلب نبوده است زیرا خداوند می فرماید : خدا هیچگاه در وعده خلاف نمی کند و نماز درست انسان را حتماً از زشتی باز می دارد .

4)طبق فرمایش پیامبر اکرم (ص) :

الف)اگر توانایی داریم ازدواج کنیم (مخصوص جوانان بالای 18 سال)

ب) اگر توانایی نداریم روزه می گیریم .

5) از عواقب آن در دنیا و در برزخ و در دوزخ باید ترسید .

6) دور شدن از رابطه با نامحرمان

7) دوری کردن از نظرهای هوس انگیز 

8)تبعیت نکردن از نفس اماره (هوا و هوس)

9) داشتن احسان به هر دو معنا

10)آیا انسان این کار را در حضور پدرش انجام می دهد ؟ خیر، پس چرا در حضور خداوند انجام می دهد مگر خدا بزرگتر است یا پدرش ؟

11)انسان باید همیشه وضو داشته باشد تا از شر شیطان محفوظ شود

 

ضررها و عواقب استمناء

استمناء ضررهای بسیاری دارد و عالمان 25 ضرر آن را بیان کرده اند و گفته اند که استمناء 25 ضرر و یک خوبی دارد و این خوبی خود تصنعی و باعث خشم خدا می شود . ضررهای استمناء به صورت زیر می باشند :

1)  هدر رفتن انرژی زیاد(در انجام استمناء 30 برابر انجام احتلام انرژی از بدن خارج می شود)

2)  لاغری و سستی بدن و نداشتن قوت کار(مختص همه ی افراد نیست)

3)  ضعیفی چشم

4)  ناراحتی روحی و دیوانه شدن

5)  لذت نبردن از جماع شرعی

6)  از دست دادن توانایی جنسی در میان سالی

7)  خم شدن پشت در میان سالی

8)  به وجود آمدن سلس البول (ریختن قطره قطره ی ادرار از آلت تناسلی)

9)  اعتیادبه آن باعث نزدیک شدن زنا و لواطی می گردد.

10)  خون آمدن از آلت تناسلی

11)  اعتیاد به آن باعث از دست دادن اراده و انگیزه می شود.

12)  پر کردن حافظه از عکس های مبتذل و نقصان حافظه

13)  گرفتن وقت زیاد و هدر رفتن آن

14)  کم شدن خون بدن و دچار شدن به بیماری آنمی (کم خونی)

15)  پریدگی رنگ و در اکثر اوقات زرد شدن پوست (مانند بیماری یرقان)

16)  کج خلقی و عصبانیت و پریشان حالی و گوشه نشینی (منزوی شدن)

17)  از بین بردن توکل بر خداوند و نداشتن اعتماد به نفس

18)  آسان رفتن شیطان در جلد او    

19)  واداشته شدن به گناهای دیگر

20)  نماز خواندن و روزه گرفتن بدون غسل در شرع باطل می باشد و گناه به دنبال دارد .

21)  دور شدن از سنت الهی

22)  ضعیفی گوش و کم شدن آب بدن

23)  دور از واجبات الهی

24)  ایجاد خال ها و لکها در صورت و زیاد شدن آنها و از بین بردن زیبای صورت

25)  بی اشتهای و بی حوصلگی   

آیا استمناء از نظر اسلام حرام است یا نه؟

در شرع و اسلام این عمل با توجه به حدیث ((لا ضرر و لا ضرار فی الاسلام )) که معنی می دهد ، ضرر در اسلام وجود ندارد حرام می باشد زیرا 25 ضرر دارد و یک خوبی تصنعی .

                                                                                                                                            

                                                                                                                                                             

                                                    محقق:عبدالصمد محمودی